Stanisław Staszic

Stanisław Staszic - Urodził się 16 listopada 1755 r. w Pile, w rodzinie mieszczańskiej. Jego ojciec i dziad byli burmistrzami w rodzinnym mieście. Staszic pobierał naukę w Poznaniu przyjął święcenia kapłańskie, a następnie studiował we Francji i w Niemczech.

Swoje poglądy polityczne przedstawił w "Przestrogach dla Polski". Ratunek dla ojczyzny widział w silnych, centralistycznych rządach. " użyteczniejszą narodowi naszemu byłaby w tym razie absolutna monarchia, jak zła rzeczpospolita. Bo pierwsza naród Polaków zachowa" - pisał w 1790 r. "Przestrogach".

Staszic nie był jedynie teoretykiem w dziedzinie polityki. Sam realizował swoje idee na gruncie społecznym. W 1816 r. założył Towarzystwo Rolnicze Hrubieszowskie. Było ono swego rodzaju spółdzielnią zrzeszająca początkowo ponad 300 gospodarzy. Chłopi zostali zwolnieni z pańszczyzny, każdy posiadał własne gospodarstwo. Wszyscy byli zobowiązani do wzajemnej pomocy, szczególnie w wypadku klęsk żywiołowych.

W wielkiej polityce wspierał reformy Sejmu Czteroletniego, które miały na celu wzmocnienie polityczne, gospodarcze i militarne Rzeczpospolitej.

W latach 1807 - 1824 zajmował się edukacją. Był członkiem Izby Edukacyjnej, Komisji Rządowej Wyznań Religijnych i Oświecenia Publicznego. Współtworzył warszawskie Towarzystwo Przyjaciół Nauk. Ufundował jego siedzibę i przewodniczył mu od 1807 r. Był współorganizatorem Uniwersytetu Warszawskiego w 1816 r. i Akademii Górniczej w Kielcach.

Przyczynił się do rozwoju przemysłu i górnictwa. Nie tylko inicjował powstanie Staropolskiego Okręgu Przemysłowego w Świętokrzyskim czy odnowienie tradycji górnictwa węgla kamiennego na terenie dzisiejszej Dąbrowy Górniczej, ale sam zajmował się badaniami geologicznymi. Uważany jest za pierwszego polskiego geologa. W 1815 r. wydał dzieło "O ziemiorództwie Karpatów".

Stanisław Staszic zmarł w Warszawie 20 stycznia 1826 r. Jego pogrzeb, który odbył się 24 stycznia, przerodził się w narodową manifestację. Wzięło w nim udział kilkadziesiąt tysięcy warszawiaków. W pogrzebie brał udział również udział, wówczas szesnastoletni, Fryderyk Chopin.

Po śmierci majątek Staszica – zgodnie z jego wolą - przeznaczono na dom zarobkowy dla ubogich oraz szpital Dzieciątka Jezus i Marcinkanek, a także Instytut Głuchoniemych.

Źródło: dzieje.pl (PAP)

dodane przez: Wojtek

edytuj biografię