Katarzyna Krzyżaniak "Ponad sobą", aby zajrzeć wgłąb siebie

źródło okładki: https://novaeres.pl/katalog/tytuly?szczegoly=ponad_soba,druk

Tytuł: Ponad sobą
Autor: Karolina Krzyżaniak
Wydawnictwo: Novae Res
Rok wydania: 2020
ISBN:978-83-8219-084-7
Liczba stron:140

Avery to nastolatka, która jest ucieleśnieniem marzeń każdego rodzica - jest ambitna, ma świetne stopnie, jest lubiana i uprawia sport. Tymczasem Avery tylko umiejętnie sprawia takie wrażenie - w rzeczywistości pod maską pewności siebie skrywa zmagania z depresją, anoreksją i zaburzeniami lękowymi. Gdy pewnego dnia podczas biegania w pobliskim parku zasłabnie, to jej podświadomość przeniesie ją do magicznego miasteczka, w którym wreszcie będzie miała szansę odnaleźć spokój. Znajdując się „Ponad sobą”, Avery ma szansę zajrzeć wgłąb siebie - ale czy wyciągnie z tego wnioski?

Ta krótka, bo nielicząca nawet sto pięćdziesiąt stron powieść Karoliny Krzyżaniak opowiada o tym, z czym nastolatki, szczególnie te ambitne i uzdolnione, często zmagają się na co dzień. Są to, niestety, różnorakie problemy psychiczne. Pozostawione same sobie (zaangażowanie rodziców w wychowanie swoich pociech zostało tutaj potraktowane dość pobieżnie, bo też nie było go zbyt wiele) próbują poradzić sobie z presją grupy rówieśniczej, na przykład poprzez obsesyjne liczenie kalorii czy mierzenie każdej części ciała taśmą krawiecką.

Główna bohaterka zmaga się z kilkoma problemami: poczuciem wyobcowania, samotnością i głębokim dysonansem między oczekiwaniami równieśników, a swoimi przekonaniami. Avery czuje, że nie może być sobą, bo zostanie odrzucona prez koleżanki i kolegów - a wtedy zburzy ciężko wypracowany obraz samej siebie. Ponadto zmaga się z depresją i anoreksją (które sama u siebie zdiagnozowała) oraz stanami lękowymi. Próbuje się z nich czytelnikowi tłumaczyć, i podaje przykłady mechanizmów zachodzących w jej głowie czy sposobów, jakimi radzi sobie w stresujących dla niej sytuacjach (jak na przykład wspólne posiłki z rodziną). Na podstawie jej relacji każdy rodzic nastolatka mógłby przygotować checklistę za pomocą której sprawdziłby, czy jego własne dziecko nie cierpi z tego właśnie powodu.

Wydawać by się mogło, że obecne młode pokolenie ma najwięcej możliwości rozwoju, swobody i wolności niż wszystkie pokolenia przed nimi. Jednak wszystkie rzetelne badania pokazują, że pokolenie tzw. iGenów, czyli osób urodzonych po 1992-1996 roku, jest najbardziej niepewne siebie, narażone na negatywny wypływ stresu, a co za tym idzie, na choroby i zaburzenia psychiczne. Również iGeni przodują w statystykach, jeśli chodzi o niskie poczucie własnej wartości i poczucie bezcelowości swojego życia, które są już tylko jeden krok od depresji. Niestety co raz więcej młodych ludzi (skutecznie) popełnia samobójstwa.

To, że systemy ochrony zdrowia i edukacji w takim kraju jak nasz, są na to zupełnie nieprzygotowane, to nie powiedzieć nic. Przy likwidowanych oddziałach psychiatrii dziecięcej i znikomej wiedzy nauczycieli i rodziców w dziedzinie choćby cyberprzemocy to zaburzenia psychiczne są zaraz po nadwadze dzieci i młodzieży głównym problemem, z jakim przyjdzie się zmierzyć nam, jako społeczeństwu.

Książka Karoliny Krzyżaniak „Ponad sobą” jest kolejną cegiełką, która być może pomoże nastolatkom i ich rodzicom, oraz przyczyni się do destygmatyzacji depresji, zaburzeń odżywania i ataków paniki. Wiem, że czytelnictwo wśród młodzieży spada, a wszechobecne ekrany i zalew informacji sprawiają, że być może nawet te 138 stron będzie trudną lekturą. Dlatego polecam ją przede wszystkim rodzicom i wszystkim tym, którzy mają w swoim otoczeniu nastolatków i młodych dorosłych. Niech to będzie początek rozmowy na temat, na który my, dorośli, często sami wstydzimy się rozmawiać.

Autorka: Anna Klata